एक बालिकाको कथा: ‘आश्रमले दिएको नयाँ जीवन’

१० वर्षकी विनीता आफ्नो आमाबाबुलाई सानो उमेरमै गुमाउँछिन्। उनी सम्झिन्छिन्—सुनसान रातमा भुईँमा सुत्दै, रुँदै र तातो अन्नको स्वाद बिर्सँदै। एक दिन जब उनलाई बाल आश्रमले आफ्नो संरक्षणमा लियो, उनको जीवनमा पहिलो पटक कसैको न्यानो स्पर्श महसुस भयो । विनीता भन्छिन्, “मलाई लाग्थ्यो, म एक्लै छु। तर यहाँ आएपछि मैले साँचो परिवार पाएको महसुस गरेँ।” आज, विनिता कक्षा पाँचमा उत्कृष्ट विद्यार्थी हुन् । उनको सपना डाक्टर बन्ने छ, किनभने उनले आफूजस्तै पीडितलाई बचाउन चाहन्छिन् ।

सिद्ध रावल बिहान सूर्योदयसँगै उठ्छन्। बालबालिकाको लागि बिहानको खाजा तयार गर्ने, उनीहरूलाई स्कुल पठाउने र उनीहरूको हरेक समस्यामा सामेल हुने उनका दैनिकी हुन् । उनका लागि यी बालबालिका मात्र संरक्षक होइनन्, उनीहरू उनका आफ्नै हुन् । उनकी धर्मपत्नी महेश्वरी रावलको पनि दिनचर्या यसै गरी बालबालिकाको हेरचाह, पालनपोषणमै बित्छ ।

एक पटक सिद्ध रावल रातभर जाग्राम बसे । कारण थियो, १४ वर्षीय बालक स्कुलमा खेल्दा लडेर  खुट्टा भाँच्चिएको । अस्पताल टाढा थियो, तर उनले बालकलाई बोकेर रातभर हिँडे । अस्पताल पुगेपछि उपचार भयो । त्यो दिन बालकले फेरि मुस्कान फिर्ता पायो । सिद्ध सम्झन्छन्, “मैले थाहा पाएँ, यी बालबालिकाको मुस्कानका लागि म जस्तोसुकै कठिनाइ पनि सहन तयार छु।”

प्रत्येक वर्ष बाल आश्रममा एउटा विशेष दिन मनाइन्छ—‘पुनर्जन्म दिवस।’ त्यो दिन हरेक बालबालिकाको मन पर्ने खाना बनाइन्छ, उनीहरू आफ्ना नयाँ परिवारसँग रमाउँछन्। हरेक बालबालिका सानो उपहार पाउँछ। ६ वर्षका विक्रमले एउटा सानो खेलौना कार पाए। उनले खुसी हुँदै भने, “यो कारसँग म कल्पनाको यात्रा गर्छु। म ठुलो भएपछि यस्तै कार चलाउँछु र सबैलाई खुसी बनाउँछु।”

यो घर न्यानो भए पनि त्यहाँ हरेक दिन नयाँ चुनौतीहरू उब्जिन्छन् । आर्थिक अभावका कारण कहिलेकाहीँ बालबालिकाका लागि पर्याप्त पोषणको व्यवस्था गर्न कठिन हुन्छ। सिद्ध रावल भन्छन्, “मलाई कहिलेकाहीँ लाग्छ, म असफल हुनेछु। तर, यी आँखामा म आशा देख्छु, जसले मलाई थकित हुन दिँदैन।” अघिल्लो वर्ष दुर्गाथली गाउँपालिकाले २ लाख रुपैयाँ सहयोग गरेको थियो ।  सामाजिक विकास कार्यालयले  पनि आर्थिक सहयोग  गरेको छ ।

उनको सपना छ-आश्रमलाई आत्मनिर्भर बनाउने । उनी स्थानीय स्तरमा खेती गर्न चाहन्छन्, जसबाट बालबालिकाको पोषण र शिक्षाको खर्च टार्न सकियोस् । तर, यसका लागि थप सहयोग आवश्यक छ। “यी बालबालिकाका सपना सजाउन हाम्रो समाजले जिम्मेवारी लिनुपर्छ,” सिद्ध जोड दिएर भन्छन् ।

बाल आश्रमका हरेक बालबालिकाको कथा फरक छ । केहीले विपत्तिमा परिवार गुमाए, केहीलाई आर्थिक अभावका कारण घरपरिवारले छाडे। बाल आश्रममा आएपछि उनीहरूको जीवन कसरी परिवर्तन भइरहेको छ?

कोहीले आफ्नो पढाइमा उत्कृष्ट प्रदर्शन गरेका छन् ।

कोहीले भविष्यमा डाक्टर, इन्जिनियर, शिक्षक बन्ने सपना देखेका छन् ।

केही बालबालिकाले आफ्नो पीडालाई शक्तिमा बदल्दै आश्रमकै प्रेरणाले समाजसेवामा लाग्ने सोच बनाएका छन् ।

यो कथा केवल सिद्ध र बाल आश्रमका बालबालिकाको मात्र होइन । यो कथा हाम्रै जिम्मेवारी र कर्तव्यको पनि हो । बाल आश्रमले अनाथहरूलाई परिवार दिएको छ । के हामीले पनि उनीहरूको जीवनमा सानो योगदान दिन सक्दैनौँ?

विनीता, विक्रम, र सिद्धजस्ता पात्रहरूले हामीलाई भन्छन्, हामी सबैमा उनीहरूको भविष्य उज्यालो बनाउने शक्ति छ।

यो कथा सुनाउँदा शब्द मात्र होइन, भावनाको सागरले तपाईँलाई छुन्छ । यी बालबालिकाको आँखामा चमक देख्दा, तपाईँ महसुस गर्नुहुन्छ-उनीहरूको खुसी हाम्रै सामूहिक प्रयासमा छ। यो केवल आश्रम होइन; यो सपना, माया, र समाजको आत्मीयताको प्रतीक हो ।