बझाङमा भने पेट्रोलियम पदार्थको खुलेआम विक्रिवितरण हुँदै आएको छ । जिल्लाभर सयौँ व्यापारीले अत्यन्त प्रज्वलनशील पदार्थको खुला व्यापार गर्दै जोखिमलाई चुनौती दिइरहेका छन् । यसरी खुला रूपमा पेट्रोलियम पदार्थ विक्रिवितरण गर्नमा सर्वसाधारण मात्रै छैनन् टाठाबाठाहरु पनि छन् । राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका नेता नगेन्द्र खड्का खुला रूपमा पेट्रोलियम पदार्थ बेच्न बझाङमा प्रतिस्पर्धा गरिरहेका थिए । यसबारेमा नेपाल एङ्गलले २२ साउनमा ‘रास्वपाका नेता पेट्रोलका अवैध कारोबारी, बझाङमा छैन नियमन’ शीर्षकमा समाचार प्रकाशन गरेको थियो ।
समाचार प्रकाशन भएपछि खड्काले पेट्रोलको अवैध कारोबार बन्द गरेका छन् । सदरमुकाम चैनपुरमा नेता खड्काको खड्का इन्टरप्राइजेज (हार्डवेयर ) छ । सोही हार्डवेयरमा खड्काले पेट्रोलियम पदार्थको अवैध बिक्री वितरण गर्दै आएका थिए । पेट्रोलियम पदार्थको कारोबारका लागि आयल निगमबाट अनुमति लिनुपर्ने हुन्छ । तर, खड्का भने अवैध रूपमा कालो धन्दा गरिरहेका थिए ।
स्रोतका अनुसार समाचार प्रकाशन भएपछि उनले अवैध पेट्रोल बेच्न बन्द गरेका छन् । खड्कालाई उद्धृत गर्दै उनी निकट एक व्यक्तिले भने, ‘अब पेट्रोल, डिजेल बेच्न बन्द गरेको छु । अन्य कारोबार गर्छु तर यो काम गर्दैन । उहाँले भन्नु भयो ।’
यस्तै सिमखेत जिप पार्कमा रहेका २ किराना पसलले पनि अवैध कारोबारको धन्दा बन्द गरेका छन् । यद्यपि सदरमुकामका अन्य व्यापारीले भने अझै अवैध कारोबार बन्द गरेका छैनन् ।
सदरमुकाममै ठुला व्यापारी कहलिएका व्यक्ति हुन् जगत मल्ल । उनको सदरमुकाम चैनपुरमा मल्ल स्टोर नामको होलसेल व्यापार छ । मुख्य गरी खाद्यान्न सामाग्री बिक्री वितरण गर्ने मल्ल पनि खुला रूपमा पेट्रोलियम पदार्थ बिक्री वितरण गर्छन् । मल्लको गोदाममा पेट्रोलियम पदार्थले भरिएका ठुला ठुला ड्रम छन् । धनगढीबाट ड्रममा भरेर पेट्रोलियम पदार्थ ल्याउने गरेको मल्ल बताउँछन् । सरकारी कार्यालयहरू नै पेट्रोलियम पदार्थको उपभोक्ता रहेको मल्लले बताए । उनले भने, ‘जिल्ला प्रहरी कार्यालय, डिभिजन वन कार्यालय, सशस्त्र प्रहरी कार्यालय लगायतका निकायले लिने गरेका छन् । यहाँको म त आधिकारिक विक्रेता जस्तै हो ।’ तर, आफूले पेट्रोलियम पदार्थको कारोबारका लागी कुनै निकायबाट अनुमति नलिएको बताए ।

बझाङका व्यापारिक केन्द्रहरूमा यसरी नै अवैध रूपमा पेट्रोलियम पदार्थको कारोबार हुने गरेको छ । व्यापारीहरूले धनगढी तथा डडेलधुराबाट ड्रममा पेट्रोलियम पदार्थ ओसारेर जिल्लामा बिक्री गर्ने गरेका छन् । अहिले झन्डै ५ दर्जन भन्दा बढी व्यापारीहरूले अवैध रूपमा पेट्रोलियम पदार्थको कारोबार गरिरहेका छन् ।
भगवती ग्रील उद्योगका सञ्चालक लक्ष्मण जोशीले पनि खुलेआम पेट्रोलियम पदार्थ बेच्छन् । सरकारी निकायले नै पेट्रोलियम पदार्थको माग गर्ने गरेको उनी बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘धेरैले माग गर्छन्, हामी धनगढीबाट ड्रममा ल्याउँछौँ, अरूको जस्तो बोतलमा बिक्री गर्दैनौँ । जिल्लामा पेट्रोल पम्प नहुँदा सप्लायर्सबाट बेच्ने गरेका छौँ ।’
सदरमुकाम चैनपुरमै एक दर्जन बढीले बिक्री वितरण गरिरहेका छन् । चैनपुरमा खड्का इन्टरप्राइजेज, भगवती ग्रील उद्योग, मल्ल स्टोर, सङ्गीता फेन्सी स्टोर, शैलेश्वरी फेन्सी स्टोर, हमाल ट्रेडर्स एन्ड सप्लायर्स, पुवंर हार्डवेयर एन्ड सप्लायर्सले खुलेआम बिक्री वितरण गर्छन् ।

यस्तै जिल्लाका सुवेडा, तमैल, भाँडे बजार, मौरी बगर, झनाना, झोता, देउरा, बाग थला, देउलेख, बित्थड लगायतका सबै बजारमा दर्जनौँ व्यापारीले खुला रूपमा पेट्रोलियम पदार्थको बिक्री वितरण गरिरहेका छन् ।
तोकेको शुल्कभन्दा बढी असुली
अवैध कारोबारीले तोकिएको शुल्कभन्दा बढी असुलेर बिक्री वितरण गरिरहेका छन् । हाल डिजेलको मूल्य प्रतिलिटर १७५ रुपैयाँ भए बझाङमा भने २०० रुपैयाँ प्रतिलिटर असुली गरिन्छ । पेट्रोलको मूल्य १८५ रहेकोमा अवैध कारोबारीले कम्तीमा २ सयसम्म असुल्ने गरेका छन् । अवैध कारोबार गरिरहेका व्यापारीबाट सरकारी कार्यालयहरूले उपभोग गरिरहेका छन् । पेट्रोलियम पदार्थको मंहगोमा किन्न परेपछि यातायात व्यवसायीले गाडी भाडासमेत बढाउने गरेका छन् ।
दुर्घटनाको जोखिम
जथाभाबी पेट्रोलियम पदार्थ बिक्री गर्दा दुर्घटनाको जोखिम बढेको छ । पेट्रोलियम पदार्थ अत्यन्त प्रज्वलनशील हुने भएकोले यसले ठुलो जनधनको क्षति गर्न सक्ने स्थानीयले बताउने गरेका छन् । जिल्लाका धेरै बजारहरूमा ड्रममा भरेर डिजेल र पेट्रोल राखिएको छ । चैनपुरमा फेन्सी पसलमा पेट्रोल, ग्यारेज, सप्लार्यस, हार्डवेयर, कपडा पसलमा पेट्रोल राखेको देखिन्छ । पेट्रोलियम पदार्थलाई दुरी निर्धारण गरी बिक्री गर्न मिल्ने भए पनि अहिले प्रत्येक पसलमा भेटिने गरेको छ । यी प्रज्वलनशील पदार्थमा सामान्य आगो लागेमा बजार नै सखाप हुने जोखिम छ ।
